Rastavankalenduaru livvinkarjalakse 2022

Täl sivul julguammo Hiloin Natoin luajittuu rastavankalenduarua livvinkarjalakse. Karjalazes rastavankalenduaras ikkunastu on 25, ei 24!

25. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavantervehtys karjalan kolmel murdehel:

Hyvyö Roštuota! Hyviä Raštavua! Hyviä Rastavua!

24. ikkunaine

Täs ikkunazes on synnynpäivy ’jouluaatto’, kudamua sanotah vie päiväkse Rastavua vaste da rastavan vastuandupäiväkse.

23. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavanrauhu da Rastavanrauhan julgisanomine. Sen on kiändänyh karjalakse Sanna Mylläri.

Rastavanrauhan julgisanomine

Huomei, andanou Jumal, on meijän Hospodin
da Piästäjän armos bohattu
roindupruazniekku;

dai tälleh julgi sanotah ylehine
rastavanrauhu kehoittamal kaikkii tädä
pruazniekkua vältämättömäl kunnivoičendal
pidämäh dai muitegi hil’l’ah da rauhažah
luaduh iččie vedämäh,

gu se, kudai tämän rauhan murendau
da rastavanpruazniekkua milgi zakonattomal
libo huijuttomal ičenviendäl häiriččöy, on
pahendajien šeikoin valduijes viäryniekku
sih nakazuanieh, kudaman zakon dai
azetekset misgi pahanruandas dai
rikotekses eriže miärätäh.

Lopuškal toivotetah linnan kaikile eläjile
riemužua Rastavan pruazniekkua.

22. ikkunaine

Täs ikkunazes on jiäkruuživo da Paavo Lukinan arbaitus-runoine sen luadijas, pakkazes.

Ei vai sidä väzytä!

Talviyölöil käzittäh,

konzu pihal liikkunou,

čomendelou ikkunoi.

(Pakkaine)

21. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavankyly. Juohtutah mieleh buaban sanat: Pane kyly lämmäh! Koivuzil halgoloil pidäy kylyy lämmittiä. Tyttözet, mengiä kylyh, sie jo on räkki. Lykkiä lyölyy da enämbäine! Kylyn senčois on vilu talvel, selgie teriämbäh da juokse kodih ruttozeh.

20. ikkunaine

Täs ikkunazes on kogonaine virkeh Rastavakse pidäy ruokkie kai pertit hyväzesti, kudai kiändyy suomekse kui Jouluksi pitää siivota kaikki huoneet hyvin. Pertilöin ruokinduaigu on pandu käymäh!

19. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavankarti ’joulukortti’, tarkembah kaksi. Hyviä Rastavua! on Hyvää joulua! da Rauhažua Rastavua! on Rauhallista joulua!

18. ikkunaine

17. ikkunaine

16. ikkunaine

Rastavankalenduaran 16. ikkunazes on rastavanminuška ’jouluselfie’. Nygöi ongi rastavanminuškoin da -meijäšköin aigu. Konzu kuvas olen yksin, se on minuška, konzu meidy on enämbäine, se on jo meijäškä. Toiči olemmo nagranuh, gu sinus rodies sinuška da teis teijäškä, mugai kui hänes häneškä da heis heijäškä. Vesselät sanazet ollah nennegi! Minuška

15. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavanlahju libo –podarku. Käytös ollah sežo deminutiivumuvvot lahjaine da podarkaine. Rastavanukko tuou podarkoi-lahjazii lapsile. Iluo niilöis roih äijy! Suvaijah rastavanlahjoi aiguhizetgi. Hyö jo tavan mugah ostetah podarkoi toine toizele iče.

14. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavanjarmanku. Moizii jarmankoi pietäh nygöi Suomen eri čuril. Rastavanjarmankal myvväh kaikkie rastavallistu: rastavankalua, päččipoččii, rastavanpriädniekkiä da toizii rastavansyömizii. Jarmankal voit ostua elävän rastavankuuzen, kuuzenbobazii da muidu čomenduksii.

13. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavanhaldii, tarkembah kaksi tobjua rastavanhaldiedu, ukko da akku -puaraine. Sana on yhty luaduu, kui kondii: kondien, kondiedu, kondieloi – rastavanhaldien, rastavanhaldiedu, rastavanhaldieloi. Nenga nygöi mustoh jiäy sen taivutusgi!

12. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavaine. Rastavu on yksi, ga rastavastu on äijy. Nygöi on rastavazien aigu. Nenga sit ezimerkikse Karjalazet Nuoret Suomes – Karjalaiset Nuoret Šuomešša ollah pietty omii rastavazii Suomen eri čuril da Paginperti – Pakinapertti kerävyy pidämäh rastavastu täl nedälil pyhänpiän.

11. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavanukko. Sanakse ukko-sanal on Karjalan kielen sanakirjan mugah  mostu merkičysty: 1. (vanha) mies, ukko; 2. aviomies; 4. isoisä, ukki; 5. (ukkosen)jumala; ukkonen; 6. pollari, johon tukkipuomit kiinnitetään. https://kaino.kotus.fi/cgi-bin/kks/karjala.cgi?a=ukko&l=1

Kuvas on meijän oma rastavanukko.

10. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavanpyhä da se on joulupaasto. Pyhittiä on paastota. Pravoslaunoloil karjalazil rastavanpyhä on algavunnuh 15. kylmykuudu da se lopeh vaste 24. talvikuudu, kudai sežo on vie pyhitändypäivy.

9. ikkunaine

Täs ikkunazes on kuuzahaine. Nenga sanotah piendy kuustu libo muite helläh armastu kuustu. Karjalazethäi suvaijah deminutiivoi! Sendäh toiči oma armas korgei rastavankuuzi lagessah sežo on kuuzahaine.

8. ikkunaine

Täs ikkunazes on rastavantiähtie kahtu luaduu: ihaloittavakse da syödäväkse. Syödäviä rastavantiähtie luadijes olemmo duumainnuh -tortu-vuittii, ga se tarkoittau karjalakse ’kakku’ da eibo päinnyh tämän pastoksen nimeh.

7. ikkunaine

Täs ikkunazes on meijän rastavankuuzi, kudai seizou-kokottau čomendetunnu suuren pertin čupus jo nedälin. Suvaičemmo kaikenualazii čomenduksii: laukas da čondžoibazaril ostettuloi sego omin käzin luajittuloi. Egläi kuuzi sai kolme uuttu muumibobastu.

6. ikkunaine

Täs ikkunazes on vai lyhyččäine tervehtys: Hyviä iččenäžyspäiviä!

4. ikkunaine

Täs ikkunazes on sana rastavantulet, kudaman toine vuitti voibi toiči viijä hairieh. Yhtelläh konzu kuulet, gu susiedan talois jo palau tuli, se tarkoittau vai, gu naapurin talossaan jo valot ovat päällä. Da rastavantulet tovengi ollah ylen čomat!

3. ikkunaine

Täs ikkunazes on kaksi kuvua da kaksi sanua: rastavanlaukku da rastavantorgu. Mollembien rinnal on suom. joulukauppa, ga karj. -laukku täs on tietty -kauppa tietys kohtas.

Rastavantorgu-variantan on eräs vuozi tagaperin ehoitannuh Santtu Karhu, konzu Yle uudizih karjalakse pidi suaja sanavastineh toizele joulukaupale: rastavantorrun aigua laukois, jarmankoil, internetas da čondžoibazariloil myvväh kaikkie Rastavah näh.

1. ikkunaine

Täs ikkunazes on karjalaine sanondaine: Tahtonet gostiekseh Äijänpiän, gostita iče Rastavan, kudai kiändyy suomekse nenga: Jos tahdot kyläillä pääsiäisenä, kestitä itse jouluna.