Pääsiäissanasto (vienankarjala-suomi)
Äijäpäiväšanašto (vienankarjala-šuomi)
Šanat on kerännyn ta luatin: Olga Karlova
Päivännoušu-Šuomen yliopisto
Karjalan kielen elvytyšprojekti 2021–22
Äijäpäivä päivän nouštuo. Kuva: Sirpa Mänty
Äijäpäivä – pääsiäinen
pruasniekka – juhla
šuuri pruasniekka, kallis pruasniekka – tärkeä juhla
Äijänpäivän pruasniekka – pääsiäisjuhla
Äijänpäivän pruasniekka on kallis pruasniekka.
*
šuuripyhä (šeiččemen netälie) – pääsiäistä edeltävä paastoaika (seitsemän viikkoa)
Šuureššapyhäššä hillenen miettimäh omua elošta.
pyhittyä (mie pyhitän, hiän pyhittäy, hyö pyhitetäh) – paastota
Erähät inehmiset pyhitetäh arkehisista šyömisistä, ei šyyvvä maitohista ta lihahista.
pyhähiset šyömiset – paastoruoka
Pyhän aikua šyyvväh pyhähisie šyömisie.
arkehiset šyömiset – paastottoman ajan ruoka (voi, maito ja liharuoat)
Arkehisih šyömisih kuulutah maito- ta liharuuvvat.
mämmi – mämmi
Šyön mämmie maijon kera.
pyhävoi – paastonajan ruokaöljy, kasviöljy
arkivoi – voi
*
lukie malittua (mie luven, hiän lukou, hyö luvetah), moliutuo (mie moliuvun, hiän moliutuu, hyö moliuvutah), molie (mie molin, hiän moliu, hyö molitah) Jumalua – rukoilla
Uškovaini rahvaš luvetah malittua. Moliuvun muate männeššä. Hiän moliu Jumalua.
malittu(šana) – rukous, siunaus
kirikkö – kirkko
oprasa, ikona – ikoni
oprasačuppu, šuuričuppu – ikoninurkka
ristie šilmät – tehdä ristinmerkki
riähkä – synti
*
ristileipänetäli – paaston neljäs viikko
ristileipä – paistettu leipä, jonka päälle on taikinasta tehty risti
Ennein ristileipyä kannettih ristimuamolla ta ristituatolla, ka niisi ni toisilla heimolaisilla.
ristimuamo – kummitäti
ristituatto – kummisetä
plahoslovie – siunata
svättie – siunata käyttöön (esine, rakennus yms.)
*
Virpopyhäpäivä – palmusunnuntai
Virpopyhänäpiänä virvotah virpovičalla ta luvetah:
Virvon varvon,
vuuvvekši tervehyökši,
netäliksi velkapiäkši,
šiula vičča, miula kakkara.
virpovičča, virpavičča, virvonvičča – virpovitsa
virpuo (mie virvon, hiän virpou, hyö virvotah), virvottua (mie virvotan, hiän virvottau, hyö virvotetah) – virpoa
pajunlammaš (mon. lampahat), ukonlammaš, pajunlampahaini (mon. lampahaiset) – pajunkissa
Pajun okšissa on jo lampahaisie. Netälie ennein Äijyäpäivyä kotih tuuvvah varpua, missä on ukonlammašta.
*
Šuuri nelläšpäivä – kiiratorstai
Äijänpäivän piätinččä – pitkäperjantai
*
kuličča – kulitsa
Paissattako työ kuliččua?
pasha – pasha
Pasha on pruasniekkašyömini.
raiheinä, rairuoho – rairuoho
Kylvämmä raiheinyä kakši netälie ennein Äijyäpäivyä.
narsissi – narsissi
keltani – keltainen
päiväni – aurinko
tipani – tipu
äijänpäiväntipani – pääsiäistipu
Näpertelemmä äijänpäiväntipasie yheššä lapšien kera.
äijänpäivänpupuni, äijänpäivänjänöni – pääsiäispupu
Meilä on hyväččäistä pupuista, jänöistä, tipaista äijänpäivänkorissukšina.
äijänpäivänjiäliččä, äijänpäivänmuna – pääsiäismuna
Kaunis on kaččuo erivärisie äijänpäivänmunie.
krassie (mie krassin, hiän krassiu, hyö krassitah) jiäliččyä / jiäliččöjä – maalata, värjätä munia
Äijänpäivänšuovattana myö kaikičči krassimma jiäliččöjä.
krassittu jiäliččä – maalattu muna
Stolalla oli luukon kuoriloilla krassittuo jiäliččyä.
šokolatijiäliččä, šokolatimuna – suklaamuna
Äijänpäivänkukko muniu šokolatimunie ilokši lapšilla tai ruavahilla.
*
Iisussa – Jeesus
Hristossa – Kristus
Hristossa nousi kuollehista! – Kristus nousi kuolleista!
Toveštah nousi! – Totisesti nousi!
Hyvyä Äijyäpäivyä!
Linkki tekstih ta iänitteheh: Äijäpäivä on kallis pruasniekka