Kisašanašto – Kizasanasto – Kižasanasto

Täh vienan-, šuvi- ta livvinkarjalakši julattuh kisašanaštoh on kerätty kisoih, kisuantah ta toisih lapšien ruatoloih liittyjyä šanua. Šanaššon avulla on kepiempi ruveta hil’l’an vällän lisyämäh karjalan kieltä jokapäiväseh elokšeh lapšien keralla. Lisäkši šanaštuo voijah käyttyä lapšien hoitajat, opaštajat ta lapšienklupien vetäjät.

Täh vienan-, suvi- da livvinkarjalaksi jullattuh kizasanastoh on kerätty kizoih, kizuandah da toizih lapsien ruadoloih liittyjiä sanua. Sanasson avulla on kebie hil’l’akkazin lizätä karjalan kieldä jogapäiväzeh elokseh lapsien keralla. Lizäksi sanastuo voijah käyttiä lapsien hoidajat, opastajat da lapsienkluuboin vedäjät.

Täh vienan-, suvi- da livvinkarjalakse jullattuh kižasanastoh on kerätty kižoih, kižuandah da toizieh lapsien ruadoloih liittyjiä sanua. Sanaston vuoh on kebjei vähin-vähäzin ližätä karjalan kieldy jogapäivähizeh elokseh lapsienke. Ližäkse sanastuo voijah käyttiä lapsien hoidajat, opastajat da lapsienkluuboin vedäjät.

*

Šuomenkielisen šanaluvettelon kerättih Helsinkin Kägözet-lapšienklupin ošanottajat ta vetäjät. Luvettelo kiännettih enšimen klupin käyttyö varoin, ta nyt blogissa julatah šen tarkissettu ta levennetty versie.

Suomenkielizen sanaluvettelon kerättih Helsingin Kägözet-lapsienkluuban ozanottajat da vedäjät. Luvettelo kiännettih enzimäin kluuban käyttyö varoin, da nyt blogassa jullatah sen tarkissettu da levennetty versie.

Suomenkielizen sanaluvettelon kerättih Helsingin Kägözet-lapsienkluuban ozanottajat da vedäjät. Luvettelo kiännettih ezmäi kluuban käyttöh näh, da nygöi blogas jullatah sen tarkistettu da levendetty versii.

*

Šanaššon kiännettih ta kerättih vienankarjalakši Olga Karlova, šuvikarjalakši Elena Rapa ta livvinkarjalakši Niko Tynnyrinen ta Natalia Giloeva. Kiännökšet on annettu moisešša jäletykšeššä: vienankarjala, šuvikarjala, livvinkarjala.

Sanasson kiännettih da kerättih vienankarjalaksi Olga Karlova, suvikarjalaksi Elena Rapa da livvinkarjalaksi Niko Tynnyrinen da Natalia Giloeva. Kiännökset on annettu moizessa jälletyksessä: vienankarjala, suvikarjala, livvinkarjala.

Sanaston kiännettih da kerättih vienankarjalakse Olga Karlova, suvikarjalakse Elena Rapa da livvinkarjalakse Niko Tynnyrinen da Natalia Giloeva. Kiännökset on annettu moizes jälletykses: vienankarjala, suvikarjala, livvinkarjala.

Kuva: Unsplash

Alukši – Alluksi – Allukse

pelata

kisata, pelata
kizata
kižata

leikkiä

eloistua, kukaistua, leikkiä
eloistua
elostua

kilpailu

kilpa
kilba
kilbu

Hippa – Hippa – Hippa

hippa

hippa
hippa
hippa

leikkiä hippaa

kisata hippah
kizata hippah
kižata hippah

juosta kilpaa

juošša kilpah/kilpua
juossa kilbah/kilbua
juosta kilbah/kilbua

Ota kiinni

Ota kiini/Tavota
Ota kiini
Tabua

Juokse karkuun

Juokše pakoh
Juokse pagoh
Juokse pagoh

Sinä jäit kiinni

Šiut on löyvetty/huomattu; Šie jäit; Šain šiun kiin; Tavotin šilma
Siun on löyvetty/huomattu; Sie jäit; Sain siun kiini
Sinuu on löytty/huomattu; Sinä jäit; Minä sain sinuu

Muisti- ta korttikisat – Muisto- da karttikizat – Musto- da kartikižat

pelata korttia/muistipeliä

kisata/pelata korttih/korttie/muistikisah
kizata karttih/muistokizah
kižata kartih/mustokižah

kortti

kortti
kartti
karti

pakka

pačka
puačka
puačku

Jaa kortit

Jua kortit
Jua kartit
Jua kartit

Sekoita kortit

Ševota kortit
Sevota kartit
Sevoita kartit

Nosta kortti

Nošša kortti
Nossa kartti
Nosta karti

Aseta pakka pöydälle

Pane pačka stolalla
Pane puačka stolalla
Pane puačku stolale

Laita kortit kuvapuoli alaspäin/ylöspäin

Pane kortit kuvapuoli alahakšipäin/ylähäkšipäin
Pane kartit kuvapuoli alahpäin/ylähpäin
Pane kartit kuvapuoli alahpäi/ylähpäi

Nosta kortti pelikaverin pakasta

Nošša kortti tovarissan pačkašta
Nossa kartti tovarissan puačkasta
Nosta karti dovarišan puačkaspäi

Sait parin

Šait parin
Sait puaran
Sait puaran

Saat nostaa uudelleen

Šuat noštua uuvveštah
Suat nostua uuvestah
Suat nostua uvvessah

Stolakisat – Stolakizat – Stolakižat

lautapeli

stolakisa/stolapeli
stolakiza
stolakiža

pelilauta

kisalauta/pelilauta
kizalauda
kižalaudu

pelinappula

kisanyplä/pelinyplä
kizanyblä
kižanybly

noppa

n’oppa
n’oppa
n’oppu

hyrrä

jura
jura
jura

tiimalasi

hiekkačuassut
hiekkačuassut
hiekkučuasut

aloitusruutu

alkukotani
algukodane
algukodaine

maali (pelilaudalla)

muali, voittokotani
muala, voittokodane
mualu, voittokodaine

Valitse pelinappula

Valliče kisanyplä/pelinyplä
Valliče kizanyblä
Valliče kižanybly

Heitä noppaa

Lykkyä n’oppua
Lykkiä n’oppua
Lykkiä n’oppua

Käännä tiimalasi

Kiännä hiekkačuassut
Kiännä hiekkačuassut
Kiännä hiekkučuasut

Pyöräytä hyrrää

Punalla/pyörähytä jurua
Punalla jurua
Punalda jurua

Pyöritä

Puno/pyöritä
Pyöritä
Pyöritä

Paina (kerran, lyhyesti)

Painalla
Painalla
Painalda

Paina (pitkään, pohjassa)

Paina
Paina
Paina

Liiku eteenpäin

Liiku etehpäin/tuakšepäin
Liiku edehpäin/tuaksepäin
Liiku edehpäi/tuaksepäi

Mene etuperin/takaperin

Mäne esiperin/takaperin
Mäne eziperin/tagaperin
Mene eziperin/tagaperin

Saat liikuttaa nappulaa

Šuat liikuttua nyplyä
Suat liikuttua nybliä
Suat liikuttua nybliä

Saat liikkua kaksi askelta

Šuat liikkuo kakši ašelta
Suat liikkuo kaksi asselda
Suat liikkuo kaksi askeldu

kolme ruutua eteenpäin/taaksepäin

kolme kotaista etehpäin/tuakšepäin
kolme kodaista edehpäin/tuaksepäin
kolme kodastu edehpäi/tuaksepäi

Joudut palaamaan alkuun

Šiula pitäy myöštyö jälelläh alkuh
Siula pidäy myöstyö järilleh alguh
Sinule pidäy mennä järilleh alguh

Joudut odottamaan yhden vuoron ajan

Šiula pitäy jiähä vuottamah yhen lykkyäntävuoron aijakši
Siula pidäy jiähä vuottamah yhen lykkiändävuoron aijaksi
Sinule pidäy jiäjä vuottamah yhten lykkiändyvuoron aijakse

Pitää aloittaa alusta

Pitäy alottua alušta
Pidäy algua/alottua allusta
Pidäy algua allus

Konša pitäy olla lekahtamatta – Konza pidäy olla lekahtamatta – Konzu pidäy olla lekkumattah

jähmettyä

jämpistyö
jämpistyö
jämpistyö

Jähmety!

Jämpissy!
Jämpissy!
Jämpisty!

olla liikkumatta

olla liikkumatta/lekahtamatta
olla liikkumatta/lekahtamatta
olla liikkumattah/lekkumattah

koskettaa/läppäistä

košettua; läpyttyä
kossettua; läpyttiä
koskie; läpyttiä

Koske! Läppäise!

Košeta! Läpytä!
Kosseta! Läpytä!
Koske! Läpytä!

Minä näin, kun sinä liikuit

Mie huomain, konša šie liikuit/lekahit
Mie huomain, konza sie liikuit/lekahit
Minä huomain, konzu sinä lekuit

Miäččy- ta sporttikisat – Miäččy- da sporttakizat – Miäččy- da sportukižat

maaliviiva

voittoviiva/voittočeri
voittoviiva/voittočeri
voittočeri

pallo

pallo/miäččy
miäččy
miäččy

keila

keglä
keglä
kegly

Heitä palloa

Lykkyä miäččyö/palluo
Lykkiä miäččyö
Lykkiä miäččyy

Yritä kaataa keilat

Kuottele kuatua keglät
Opi kuadua keglät
Opi kuadua keglät

Yritä osua muihin pelaajiin/leikkijöihin

Kuottele ošata toisih kisuajih/peluajih
Opi puuttuo/ozata toizih kižuajih
Opi puuttuo toizih kižuajih

Yritä väistää

Kuottele väistyö/välttyä
Opi väistyö/välttiä
Opi väistyö

Ota koppi

Ota koppi
Ota koppi
Ota koppi

Älä pudota palloa

Elä kirvota miäččyö/palluo
Elä kirvota miäččyö
Älä kirvota miäččyy

Tähtää renkaisiin

Tähtyä/tähyššä renkahah
Tähtiä rengahah
Tähtiä rengahah

Yritä heittää tarkasti

Kuottele/reistua heittyä/työntyä tarkkaseh
Opi heittiä tarkkazeh
Opi heittiä tarkazeh

Yritä saada pallo a) aukkoon b) koriin c) maaliin d) portista läpi

Kuottele/reistua šuaha miäččy/pallo a) loukkoh b) verkkopešäh c) mualih d) veräjäštä läpi
Opi suaha miäččy a) loukkoh b) verkkopezäh c) vorottoih d) veräjästä läbi
Opi suaja miäččy a) loukkoh b) verkopezäh c) vorottoih d) veriäs läbi

Konša pitäy ruatua peitočči – Konza pidäy ruadua peitočči – Konzu pidäy ruadua peitoči

Kurkista taakse

Kačaha tuakše
Kačaha tuakse
Kačahtai tuakse

Etsi oikea vaihtoehto

Eči oikie vaihtoehto/variantti
Eči oigie vaihtoehto/variantta
Eči oigei variantu

Älä paljasta muille

Elä pal’l’ašša toisilla
Elä pal’l’assa toizilla
Älä pal’l’asta toizile

Kuiskaa

Šupeta; čuhuta
Šupeta; čuhuta
Šupeta

Sulje silmät

Ummissa/šalpua šilmät
Ummissa/salbua silmät
Ummista/salbua silmät

Pidä silmät kiinni

Pie šilmät ummešša
Pie silmät ummessa
Pie silmät ummes

Älä kurki

Elä kurkistele
Elä kurkistele
Älä kurkistelei

Peittokisat – Peittokizat – Peittokižat

piilonen, piiloleikki

peittokisa
peittokiza
peittokiža

olla piilosilla

olla/kisata peittosillah
olla/kizata peittozilla
olla/kižata peittoizil

etsijä

eččijä
eččijä
eččii

Mene piiloon

Mäne peittoh
Mäne peittoh
Mene peittoh

Laske kymmeneen

Luve/čotaiče kymmeneh
Čotaiče kymmeneh
Čotaiče kymmenessäh

Laske kymmenestä taaksepäin

Luve/čotaiče tuakše kymmeneštä alkuan
Čotaiče tuakse kymmenestä alguan
Čotaiče tuakse kymmenes algajen

Täältä tullaan!

Tiältä mie tulen!
Tiäldä mie tulen!
Nygöi minä tulen!

Kaikki pois piiloista!

Jokahini poikeš/näkövih peitošta!
Jogahine nägövis peitosta!
Jogahine nägövih peitospäi!

Hyövylliset virkkehet – Hyövyllizet virkkehet – Hyövyllizet virkehet

Kuka voittaa kilpailun?

Ken voittau kilvan?
Ken voittau kilvan?
Ken voittau kilvan?

Kuka aloittaa?

Ken alottau?
Ken algau/alottau?
Ken algau?

Nuorin aloittaa

Nuorin alottau
Nuorin algau/alottau
Nuorin algau

Kenen vuoro?

Kenen vuoro?
Kenen vuoro?
Kenen vuoro?

Vuoro kulkee myötäpäivään/vastapäivään

Vuoro kulkou myötäpäiväh/vaštapäiväh
Vuoro kulgou myödäpäiväh/vastapäiväh
Vuoro kulgou myödypäiväh/vastupäiväh

Pidetään tauko

Piemmä pauššin/välikotvasen; levähämmä
Piemmä pauzan/välikodvazen; huogauvumma
Piemmö pauzan/välikodvazen; huogavummo

Jatketaan kohta

Jatamma teräväh/kohta
Jatamma terväh
Jatkammo terväh

Osaatko säännöt?

Maltatko šiännöt?
Maltatgo siännöt?
Maltatgo siännöt?

Kuuntele ohjeet

Kuuntele ohjiet
Kuundele ohjavot
Kuundele ohjavot

Pitää noudattaa sääntöjä

Pitäy nouvattua šiäntöjä
Pidäy nouvattua siändölöi
Pidäy novvattua siändölöi

Malta odottaa omaa vuoroa

Tirpa vuottua omua vuoruo
Tirpa vuottua omua vuoruo
Tirpa vuottua omua vuoruo

Yritä olla kärsivällinen

Kuottele olla tirpačču/käršivällini
Opi olla tirpačču
Opi olla tirpačču

Pitää pelata reilusti

Pitäy kisata/pelata rehellisešti
Pidäy kizata rehellizesti/prauvakkahasti
Pidäy kižata pravvakkahasti

Ei saa huijata

Ei šua smuttie/muanittua/pepeltyä
Ei sua muanittua/smuttie
Ei sua muanittua

Sait/menetit kolme pistettä

Šait/mänetit kolme čökehtä
Sait/mänetit kolme čökehtä
Sait/menetit kolme čökehty

Lasketaan pisteet

Luvemma/čotaičemma čökkehet
Čotaičemma čökkehet
Čotaičemmo čökkehet

Kenellä on eniten/vähiten pisteitä?

Kellä on kaikista enämpi/vähempi čökkehie?
Kellä on kaikista enämbi/vähembi čökkehie?
Kel on kaikis enämbi/vähembi čökehty?

Voitit

Voitit
Voitit
Voitit

Hävisit

Hävisit
Hävizit
Häviit

Tuli tasapeli

Tuli tašapeli
Tuli tazapeli
Tuli tazapeli

hyvä/huono tuuri

hyvä/paha oša/tuuri
hyvä/paha oza
hyvä/paha oza

Sinulla kävi huono tuuri

Šiula kävi paha oša/tuuri
Siula rodih paha oza
Sinul rodih paha oza

Voittaja saa palkinnon

Voittaja šuau palkinnon
Voittaja suau palkinnon
Voittai suau palkindon

Sinä olet hyvä häviäjä

Šie olet hyvä häviejä; Šie maltat hyvin hävitä
Sie olet hyvä häviejä; Sie maltat hyvin hävitä
Sinä olet hyvä häviejy; Sinä maltat hyvin hävitä

Sinä olet reilu pelikaveri

Šie olet yštävällini/rehellini kisuaja/peluaja
Sie olet ystävälline/prauvakas/rehelline kizuaja
Sinä olet ystävälline/pravvakas kižuaju

Reilu peli on tärkeää ja siitä tulee hyvä mieli

Rehellini kisuanta/peluanta on tärkie ta šiitä tulou hyvä mieli
Prauvakas/rehelline kiza on tärgie da siidä roih hyvä mieli
Pravvakas kiža on tärgei da sit roih hyvä mieles

Kiitos peliseurasta

Passipo kisašeprašta; Passipo yheššä kisuamua/peluamua
Passibo kizasebrasta; Passibo yhessä kizuamua
Passibo kižasebras; Passibo yhtes kižuamua